Is de thuisbatterij al lonend? Verdien ik de thuisbatterij terug? Thuisbatterij deel 1

Is de thuisbatterij al lonend, verdien ik de thuisbatterij wel terug, hoe werkt het eigenlijk? Allemaal terechte vragen. Ik wil je graag van de informatie voorzien die ik zelf heb opgedaan in mijn eigen speurtocht naar ‘de perfecte thuisbatterij’. En wat het nou eigenlijk doet, wat je er mee kan en wat je kunt verwachten. Ook de financiële gevolgen. En belastingimplicaties. En…. etc. Dit gaat een serie aan blogs worden. Vandaag deel 1.

Disclaimer(s): dit is geen gesponsorde review of blog. Ik heb wel privé een contract gesloten met een leverancier van een thuisbatterij die op 1 juli in zal gaan. Verderop in de tekst zal ik mijn besluit beschrijven en de waarom wordt gaandeweg in deze tekst duidelijk. Een 2e disclaimer: de ontwikkeling van thuisbatterijen en de diensten nodig om er geld mee te verdienen zijn doorlopend in ontwikkeling. Deze tekst is een momentopname, juni 2024. Lees je deze tekst over een jaar van nu, kan het zijn dat veel achterhaald is, niet meer relevant of zelfs onwaar.

Off the grid: een fabel

Al een jaar of 3 volg ik de ontwikkelingen op het gebied van de thuisbatterij op de voet en zelfs al enkele jaren langer dan dat had ik grote interesse. ‘off the grid’ kunnen gaan, dat ene huis zijn waar nog licht brand als de rest van de stad in het donker zit (ja, groot fan van de Die Hard films), dat leek me geweldig. Los nog van de financiële voordelen.

Om dat fabeltje maar gelijk uit de wereld te helpen: nee. Dat gaat een thuisbatterij je niet maar zo brengen. Ja het kan, nee het is niet wat ‘maar zo’ gaat gebeuren. Als de stroom in je wijk uitvalt heb je misschien wel een volledig opgeladen hele grote batterij staan, maar het licht in huis blijft uit. Geen van de grotere aanbieders van thuisbatterijen in Nederland bieden in hun standaard product hier een oplossing voor. Het kan wel, maar het is kostbaar.

Over dit onderwerp alleen al kan ik op een later moment nog wel eens een complete blog schrijven. Vrij kort-door-de-bocht is het antwoord dat er een verschil in timing zal ontstaan tussen jouw huis en de rest van het (internationale) stroomnet. Dat moet opnieuw gesynchroniseerd worden nadat de rest van de wijk weer stroom heeft en dat vereist aanpassingen aan de meterkast die kostbaar zijn. Ook is het noodzakelijk voor de veiligheid van mensen die bij stroomuitval aan het net werken dat jouw batterij niet alsnog stroom aan het ’terugleveren’ is.

Er zijn ook nog wat andere technische issues, zoals wanneer je een 3-fasen aansluiting hebt, dan kan jouw thuisbatterij maar 1 van de 3 van stroom voorzien. Ook daar zijn wel weer oplossingen voor. Maar het vereist aanpassingen aan de meterkast, die kostbaar zijn. Kortom: een thuisbatterij laten installeren betekent helaas niet automatisch dat bij jou het licht blijft branden bij stroomuitval. Mogelijk kun je wel, afhankelijk van het apparaat, een stekker rechtstreeks in de batterij insteken om zo stroom af te tappen. Maar niet het hele huis van stroom voorzien.

Thuisbatterij, thuisaccu, accumulare

Wat is de juiste naam, thuisbatterij of thuisaccu? De meest gangbare term is thuisbatterij, maar veel mensen gebruiken de termen accu en batterij door elkaar. Een accu is een energieopslag die ontworpen is om te werken met of voor een specifiek product en energie opslaat in de vorm van vloeistofdruk. Een batterij staat op zichzelf in een bepaalde vorm.

Accu komt van het Latijnse accumulare, of opstapelen en dat beschrijft eigenlijk het beste hoe de techniek werkt. Het gaat om vele kleine cellen die opgestapeld worden en gezamenlijk energie accumuleren en opslaan. Maar goed, thuisbatterij dus. De opslag is een specifieke vorm en staat op zichzelf.

Thuisbatterij bestaat uit meerdere componenten

Maar eigenlijk klopt dat helemaal niet, een thuisbatterij staat niet op zichzelf. Net als met zonnepanelen is er ook een omvormer component nodig om de stroom om te zetten van gelijkspanning naar wisselstroom. En er is een component waar de energieopslag zelf in zit en daarnaast zijn er een of meerdere andere componenten voor de aansturing (zeg, een soort computer) van het geheel. Wat mij betreft zou ’thuisaccu’ dus het juiste woord zijn. In het Engels zegt men echter simpelweg ‘battery’ en is er geen verschil tussen accu of batterij.

Net als bij zonnepanelen is bij een thuisbatterij het ook van belang wat de maximale capaciteit is van de omvormer, of eigenlijk het vermogen. Hoe hoger, hoe sneller de accu thuisbatterij kan (ont)laden. Bij enkele van de verdienmodellen (kom ik later op terug), is het belangrijk om een zo groot mogelijke snelheid voor laden of ontladen te hebben. Dit vermogen beschrijf je in kW (zonder de h). 8 a 10 kW is een mooi vermogen. Met een 3x25A aansluiting kan je hele aansluiting ongeveer 17 kW verwerken, maar je wilt graag dat de rest van je huis ook nog stroom kan verkrijgen.

Voor de capaciteit van de thuisbatterij spreek je van kWh. Quote vanaf de website van Sessy hierover:

“Kilowatt (kW) meet het vermogen, oftewel de snelheid waarmee een thuisbatterij energie kan leveren of opnemen. Kilowattuur (kWh), daarentegen, is een maat voor de totale hoeveelheid energie die de batterij kan opslaan of heeft verbruikt”.

Welke aanbieders van een thuisbatterij zijn er?

Marktleiders zijn op dit moment Bliq, Sessy, Zonneplan (in alfabetische volgorde). Maar dat lijstje is snel groeiende. Bijna iedere maand of zeker elk kwartaal, kun je een nieuwe aanbieder toevoegen. Echter belangrijk is dat niet iedere aanbieder van een thuisbatterij ook de oplossingen biedt waarmee je daadwerkelijk geld kunt verdienen. Het is een (zeer grote) investering die je eigenlijk alleen door handelen in stroom mogelijk kunt terugverdienen.

De genoemde 3 bieden alles. Zowel product, thuisbatterij, als noodzakelijke diensten om met de opslagcapaciteit van jouw thuisbatterij te laten handelen in stroom. Naast deze bedrijven zijn er nog vele merken die het product of de dienst aanbieden, vele zijn echter past net begonnen of nog niet eens ‘echt’ met het product en/of dienst op de markt en nog bezig met het geschikt te maken.

Ook Bliq, Sessy en Zonneplan werken nog actief aan de geboden diensten en alle 3 zijn in verschillende stadia van ontwikkeling van hun dienst en optimalisatie ervan om zoveel mogelijk rendement voor jou te kunnen verdienen. Ik denk dat Zonneplan het meest ver is in hun dienst te optimaliseren. Bliq volgt daar kort achter en zoals Sessy zelf aangeeft “Bij Sessy thuisbatterij wordt er gewerkt aan de realisatie van” meerdere verdienmodellen ook te implementeren.

Misschien doe ik Sessy hiermee te kort. Maar bij mijn weten zijn ze nog bezig om handelen in stroom op de onbalansmarkt mogelijk te maken. Sessy heeft wel een mooie opsomming van manieren om rendement te behalen met een thuisbatterij. Zie Sessy over Verdienmodellen van een thuisbatterij.

Is de thuisbatterij al lonend? Ja, door te laten handelen in stroom met een dynamisch energiecontract

Er zijn tientallen blogs of forums over dit onderwerp, waar de vraag bijna altijd met nee beantwoord wordt of werd. En in de basis klopt het. De aanschafprijs van een thuisbatterij was – en is nog steeds – gruwelijk hoog, enkele duizenden euro’s. Gebruik je een thuisbatterij om off the grid te gaan, alleen voor energieopslag van stroom die je zelf hebt opgewekt en zelf te gebruiken, dan verdien je de investering nauwelijks terug. Tientjes of enkele honderden euro’s per jaar. Dat schiet niet op. Er zijn echter veel meer mogelijke verdienmodellen. Hiervoor is het noodzakelijk om te handelen in stroom. Of eigenlijk, te laten handelen in stroom. Want je kan dat als individu, als burger, niet zelf.

De aansturing van een thuisbatterij  is slim en staat in contact met je energieleverancier. Je moet perse een dynamische energiecontract hebben, waarbij je een prijs per uur betaald. Dus geen vast bedrag of dal en piek tarief. Elk uur betaal je een ander tarief. Dat is een van de verdienmodellen: ‘day ahead’ (of ook wel bekend onder de term EPEX SPOT). Een dag van te voren om 13:00 CET zijn de prijzen per uur bekend op basis van verwachte opbrengst van zonnepanelen en windmolens en verwacht gebruik van iedereen in Nederland. Koop stroom tegen een lage prijs, verkoop tegen een hoge prijs. Geheel automatisch.

Bij dynamische contracten zit er gemakkelijk 10 tot 20 cent verschil (vooral in de zonnige perioden van het jaar) tussen de laagste en de hoogste prijs van stroom op een dag. Er zijn echter nog meer verdienmodellen. Een andere hele belangrijke is de ‘onbalansmarkt’. Hierbij gaat het om dat er een korte piek of dip in het energienet is door teveel aanbod van stroom, of een tekort. Hier kunnen batterijen van magische waarde zijn en daar krijg je veel voor betaald. Om hier maximaal gebruik van te kunnen maken is dat maximale vermogen van de omvormer van de thuisbatterij belangrijk. Waar ik het eerder al over had. Bij het kiezen van de thuisbatterij is dit ook van invloed op de prijs. Een omvormer met meer vermogen, kost meer.

Ook dit handelen op de onbalansmarkt doe je niet zelf, je energieaanbieder regelt alles voor je. In combinatie met de slimme aansturing van de thuisbatterij. Op dit moment zijn er slechts 2 die dit kunnen: dynamische energiecontractaanbieders Frank Energy en Zonneplan. Bliq en Sessy werken met Frank Energy. Zonneplan Nexus werkt met Zonneplan dynamisch energiecontract. In beide gevallen is het een dynamisch energiecontract, wat noodzakelijk is voor een thuisbatterij. Zonneplan noemt de slimme aansturing Powerplay, Bliq noemt het Powerflow.

Waar heb jij voor gekozen? Waarom Zonneplan Nexus thuisbatterij?

“Hee zeg Hilko, lang verhaal weer, vertel nou gewoon waar heb jij voor gekozen? Wat moet ik kiezen?” Ik heb zelf gekozen voor de Zonneplan Nexus thuisbatterij thuisaccu met een capaciteit van 20 kWh (review hier). Naar mijn mening is op dit moment de Zonneplan Nexus thuisbatterij het meest aantrekkelijk geprijsd en het verst ontwikkeld. Met het beste (te verwachten) rendement. Het heeft ook nadelen om voor Zonneplan te kiezen, maar die wegen voor mij niet op tegen de voordelen. Ik vind het ook ideaal om 1 partij te hebben waar alles 1 geheel is, 1 loketje om mijn vragen te stellen en ook 1 enkele app waar alles in zit.

Een belangrijk nadeel (in theorie) is dat je bij kiezen voor de Zonneplan Nexus thuisbatterij ‘vast’ zit aan Zonneplan en een energiecontract bij Zonneplan moet afsluiten. Maar, zoals in de vorige paragrafen beschreven, de enige andere echt serieuze speler nu is Bliq (of in iets mindere mate Sessy). En bij Bliq en Sessy zit je vast aan Frank Energy. Natuurlijk is Bliq meer gericht op ‘in de toekomst’ ook andere energieaanbieders mogelijk te maken. Maar ik maak “nu” mijn keuze en nu is Zonneplan het meest ver in het implementeren en optimaliseren van Zonneplan Powerplay dienst. En bij Zonneplan is de aanschafprijs van de Nexus het meest laag als je het terugbrengt naar een bedrag per kWh aan capaciteit.

Bliq vraagt bovendien een bedrag per maand als abonnement voor het gebruik van de Bliq Powerflow software. Dit is niet extreem veel, maar 7 tot 12 euro per maand telt wel over de jaren heen. En de keuzevrijheid bij Bliq is op dit moment ook niet van toepassing, je kan alleen voor Frank Energy kiezen voor het dynamisch energiecontract. Zonneplan als geheel ontzorgt je volledig, je hoeft nergens naar te kijken of rekening mee te houden of over te denken. Dat maakt het ook gemakkelijk.

Zonneplan Nexus thuisbatterij vereist dat je perse een 3-fasen aansluiting in de meterkast moet hebben. Dat is voor mij geen probleem, want die heb ik al. Als je nog geen 3-fasen aansluiting hebt, komen die kosten er eenmalig nog bij om de aansluiting aan te laten passen. Bliq heeft ook een 1-fase variant van hun thuisbatterij. Nadeel daarvan is dat het maximale vermogen bij Bliq slechts 8 kW is, bij Zonneplan heeft de Nexus 10 kW.

Review Zonneplan Nexus 20 kWh thuisbatterij

Toevoeging: inmiddels vindt je een review van de Zonneplan Nexus thuisbatterij en mijn ervaringen en opbrengsten van de eerste twee maanden hier:

Zonneplan Nexus thuisbatterij met Powerplay review eerste maand ervaring met thuisaccu

Aanschafprijs en kosten

Het meest onmogelijke onderwerp: de aanschafprijs. Mijn favoriete antwoord als mij een vraag gesteld wordt: ‘It depends’. De aanschafprijs van een thuisbatterij is van heel veel keuzes afhankelijk. Hierboven al genoemd, heb je nog 1-fase of 3-fasen aansluiting en moet je die laten aanpassen? Of kies je voor een iets minder capabele thuisbatterij zodat je niet de kosten van het opwaarderen tot 3-fase aansluiting hebt?

Belangrijker nog is de capaciteit van de batterij. Sessy levert bijvoorbeeld uitsluitend 5 kWh capaciteit. Bij Sessy zit alles in 1 apparaat (batterij zelf, omvormer, etc). Wil je meer capaciteit, moet je meerdere Sessy aanschaffen. Dit was voor mij al een reden om Sessy niet eens te overwegen (los nog van de hogere aanschafprijs). Bliq en Zonneplan geven je meer te kiezen. De omvormer is los en de batterij is uitbreidbaar met 5 kWh per batterijdeel.

Bliq heeft 5 tot 25 kWh, 1 of 3-fasen (zie hier) en zelfs nog keuze tussen een betere of goedkopere omvormer voor sneller (ont)laden. Zonneplan maakt het makkelijker met uitsluitend 3-fasen Nexus opties 10, 15 of 20 kWh (zie hier). Prijzen lopen bij Bliq uiteen van 3990 euro (EXCLUSIEF BTW) + 7 euro per maand, tot 10.960 euro + 12 euro per maand. Je betaald een hoger maandbedrag voor een meer capabele batterij en omvormer. Zonneplan vraagt 5990 (wederom: exclusief BTW!) voor de 10 kWh tot 7990 euro voor de 20 kWh. Zonneplan biedt geen 25 kWh capaciteit.

Zet ik de beide 3-fase 20 kWh thuisbatterij oplossingen tegenover elkaar, dan gaat het om 7990 euro bij Zonneplan en 9390 euro bij Bliq. Bij Bliq komt er nog 12 euro per maand (144 per jaar) bij voor het abonnement. Mijn conclusie was en is dat Zonneplan heel veel goedkoper is. Wederom: deze prijzen zijn exclusief BTW. Ik kom hier zo op terug.

Mocht je naar de oplossing van Sessy kijken, let dan even op dat daar de prijs 3.550 euro inclusief BTW wordt getoond. Exclusief BTW is dat 2.804 euro, voor 5 kWh capaciteit.

3-fasen is noodzakelijk voor Zonneplan Nexus thuisbatterij

Let wel: als je al een 3-fasen aansluiting hebt is Zonneplan Nexus thuisbatterij veel goedkoper in mijn voorbeeld. Wanneer je een 3-fasen aansluiting moet laten realiseren kost dit 1000 tot 2000 euro aan kosten netbeheerder en installateur. Dan is het prijsverschil tussen Bliq en Zonneplan Nexus thuisbatterij ineens veel minder groot.

Aan de andere kant moet je vroeg of laat toch over naar 3-fasen. Voor een laadpaal of warmtepomp heb je 3-fasen nodig (of is het zeer aan te raden). Inductie koken kan wel op 1-fase, maar ook daarvoor heb je liever meerdere fasen. We gaan met z’n allen steeds meer energie gebruiken. 3-fasen wordt, of is al, noodzakelijk. Mijn argument dus: 3-fasen moet je willen. Ik zou niemand adviseren een 1-fase thuisbatterij aan te schaffen. Je thuisbatterij zal minimaal 7 jaar meegaan en realistisch 10-15 jaar. Voordat er 15 jaar verstreken zijn, zitten we vrijwel gegarandeerd met z’n allen op 3×35 ampère.

Dus: ga je een huis laten bouwen? Vink op de optielijst absoluut 3-fasen meterkast aan! Direct bij de bouw kost het een paar honderd euro. Dit later laten doen is kostbaar.

Aanschafprijs is exclusief BTW – maar misschien niet voor jou

EDIT:  juli 2024: Inmiddels is er veel meer duidelijk geworden over de BTW kunnen en mogen terugvragen en wat daar het gevolg van is. Lees meer hierover in het blog: thuisbatterij en belastingdienst – BTW terugvragen.

BTW terugvragen op de thuisaccu. Thuisbatterij deel 2

Verder is het onderstaande nog steeds waar, dus ik laat deze tekst onveranderd zo staan:

Zoals ik het vorige hoofdstuk begon: aanschafprijs is het meest onmogelijke onderwerp. Er zijn namelijk nog een paar kleine lettertjes. EXCLUSIEF BTW. En niemand ontkomt aan BTW. We betalen allemaal belasting. Ook dit is een onderwerp voor een blog op zich, want er zijn mitsen en maren en haken en ogen. Voorlopig is de thuisbatterij namelijk niet vrijgesteld van BTW, zoals dat wel het geval is bij zonnepanelen.

Enkele jaren geleden waren ook zonnepanelen nog niet vrij van BTW. Maar het was mogelijk om die BTW terug te vragen. De manier waarop dit werkte was dat je een soort mini-bedrijf moest starten en dan werd de KOR (kleine ondernemersregeling) voor je gestart. Met de KOR actief op jouw BSN hoef je niet elk kwartaal belastingaangifte te doen voor jouw ‘zonnepanelenbedrijf’.

Hier komen de kleine letters bij die genoemde aanschafprijzen. Je gaat de BTW namelijk wel betalen, die je daarna hopelijk kunt terugvragen. Dit wordt eventueel voor je gedaan, of doe je zelf. En daarna wordt de KOR voor je gestart. Maar. Je mag niet opnieuw BTW terugvragen of een mini-bedrijf starten als de KOR voor jou al actief is. En die KOR is actief als voor jou BTW op zonnepanelen is teruggevraagd, of in het geval dat jij een klein bedrijf hebt (typisch voor ZZP). Mocht je denken ‘dat was mijn vorig huis, die zonnepanelen’, mooi maar dat lost het probleem niet op. De KOR loopt automatisch door op jouw BSN, tot op het moment dat jij zelf de KOR stop zet.

Je zou de KOR mogen beëindigen, daarna misschien (geen zekerheid!) de BTW terugvragen voor de thuisbatterij en… dan niet de KOR opnieuw starten. Dat mag niet namelijk. Na het stoppen van de KOR mag je 3 jaar lang niet de KOR herstarten. Was er een KOR voor je zonnepanelen actief, dan moet je ineens ook voor je zonnepanelenbedrijf belastingaangifte gaan doen en BTW afdragen. Elk kwartaal.

Makkelijker is om op naam van je partner – als je die hebt – de belastingteruggave van de thuisbatterij te doen en dan de KOR op naam van je partner te laten starten. Als die niet ook al een KOR heeft lopen. En let op: terug mogen vragen van de BTW op de thuisbatterij kan uitsluitend als de KOR stopgezet is voor de factuurdatum van de thuisbatterij. Hopelijk speelt dit hele KOR verhaal niet voor jou, maar let hier op. De geadverteerde verkoopprijzen zijn de exclusief BTW prijzen.

Kun je de BTW niet terugvragen, reken dan 21% hogere aanschafprijzen. Grofweg betekent dat een jaar extra voor het kunnen terugverdienen van de thuisbatterij. Meer daarover in een volgend blog.

Dus, kun je wel of niet de BTW terugvragen? Long story short: it depends.

Deel 3 – terugverdientijd

Binnenkort ™ zal ik het derde deel in deze serie blogs publiceren. Daar zal ik het o.a. hebben over terugverdientijd. Bij deze alvast de sneak preview op het antwoord: it depends. In principe is het antwoord: ja, een thuisbatterij is lonend en ja, je gaat de aanschafprijs terugverdienen. Maar… wat gebeurt er met de salderingsregeling? Wat gaat de overheid doen met energiebelasting?

In de tussentijd, lees deel 2 over de mogelijke scenario’s van BTW kunnen terugvragen:

BTW terugvragen op de thuisaccu. Thuisbatterij deel 2